ابوعیینة بن محمد آلمهلبابوعیینة بن محمد بن ابی‌عیینۀ مهلبی، از شخصیت‌های خاندان آل‌مهلب می‌باشد؛ این خاندان، خاندانی اصالتا ایرانی منسوب به مهلّب بن ابی‌صُفره بوده، که در اوایل ظهور اسلام برآمد و لااقل تا سده ۷قمری/۱۳میلادی امیران، وزیران، شاعران و دانشمندانی از آن برخاستند. ۱ - معرفی اجمالیابوعیینة بن محمد بن ابی‌عیینۀ مهلبی (۲ و ۳ق/۸ و ۹م). برخی او را ابوعیینة بن منجاب بن محمد دانسته‌اند. [۱]
شارل پلا، الجاحظ، ج۱، ص۲۳۴، ترجمه ابراهیم کیلانی، دمشق، ۱۹۸۵م.
ابوعیینه از شاعران معروف سده ۳ق/۹م و وابسته به مأمون بود. او در بصره در گوشه‌ای از اقطاعات مهلبیان می‌زیست. وقتی خالد بن یزید بن حاتم امارت جرجان یافت، پدرش ابوعیینه را با وعدۀ احسان و ولایت با وی به آن‌جا فرستاد. اما چون خالد به وعده وفا نکرد، ابوعیینه از او جدا شد و هجوش کرد. [۵]
ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۸، ص۲۳، بیروت، ۱۹۷۰م، فهرست.
[۶]
ابن‌قتیبه، الشعر و الشعراء، ج۲، ص۷۵۲، بیروت، ۱۹۶۵م.
شاید مراد ابن اثیر [۷]
عزالدین ابن اثیر، الکامل، ج۶، ص۲۳۶، بیروت، ۱۴۰۲ق، فهرست.
که گفته است ابن ابی‌عیینه طاهر بن حسین را ستایش کرد، همو باشد. اصفهانی شعر او را در ردیف اشعار بشار و ابوالعتاهیه برشمرده است. [۸]
ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۵، ص۹، بیروت، ۱۹۷۰م، فهرست.
[۹]
ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۸، ص۲۴، بیروت، ۱۹۷۰م، فهرست.
۲ - پانویس
۳ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل‌مهلب»، ج۲، ص۴۷۳. |